Bu yazıda uyku bozukluğu ve panik bozukluk ilişkisinden, ayırıcı tanısından ve tedavisinden kısaca söz edeceğim. Uykuda panik atak olabilir mi? Eğer uyku sırasında panik atak yaşanıyorsa neler düşünülmelidir, ayırıcı tanısı nasıl yapılır? Bu soruların yanıtlarını kısaca vermeye çalışacağım.
Uykuda panik atak olur mu?
Bazı hastalar uykuda ortaya çıkan panik ataklardan şikâyet ediyorlar. Hatta panik atak gelişir kaygısıyla yatağa gidemeyebiliyor bazı hastalar. Bu durumda akla şu soru gelebiliyor uykuyla ilişkili bir panik atak olabilir mi?
Cevap, evet olabilir. Panik bozuklukta gördüğümüz panik atakların özellikle de hastalığın henüz ilk evresinde panik atağın hiç bekleyen bir durumda ya da ortamda ortaya çıkması tipiktir. Hastalığın ilerleyen evrelerinde kişi panik atak gelecek kaygısıyla bazı ortamlardan durumlardan kaçınmaya başlayabilirler. Bu durumda agorafobili panik bozukluktan söz etmek mümkün. İlk atağını uyurken geçiren bir hasta yatağa gitmekte zorlanabilir. Bu nedenle panik bozukluğun ilk başlangıcında etkin bir şekilde tedavisi agorafobi gelişmemesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Uyku bozuklukları ve panik bozukluk ayırıcı tanısı
Uyku sırasında panik atak gelişmesi mümkün olsa da hastada bir uyku bozukluğunun (parasomni) olup olmadığını araştırmak gerekebilir. Uykunun REM (hızlı göz hareketleri evresi) ve REM olmayan olmak üzere iki temel evresi vardır. REM olamayan evreyi de yüzeyel ve derin uyku evresi olarak ayırabiliriz. Derin uyku evresinde ortaya çıkan Uyku Terörü ile panik bozukluğun birbirine karıştırılacak yanlış tanı ve yanlış tedavi olasılığı vardır. Bu bozukluk her ne kadar çocukluk döneminde olan ve erişkin hayatta çok büyük olasılıkla düzelen bir bozukluk olsa da, az da olsa erişkinlerde de görülebilir.
Uyurken nefes almakta güçlük çekme ve oksijen alımında yetersizlik yaşanması da kişinin nefes nefese uyanmasıyla sonuçlanabilir. Bazı panik hastalarında var olan bir psikiyatri dışı hastalığın panik atakların ortaya çıkmasını kolaylaştırdığını görüyoruz. Uyku terörü, uyku apnesi veya başka bir psikiyatri dışı tıbbi bozukluk (örneğin hipertiroidi ya da kardiak aritmi nedeni olan mitral valve prolapsusu) yatkın bir bireyde pekala panik bozukluğun da tabloya eklenmesine neden olmuş olabilir.
Panik atakların veya uyku terörünün tedavisi
Erişkinlerde uyku terörüne yaşamsal stres faktörleri, travmalar da katkıda bulunabilir. Bu durumda ilaç tedavisi kullanılsın kullanılmasın psikoterapi tedaviye eklenmelidir. Uyku teröründe de bazı antidepresan ilaçlar (örn. Tofranil) kullanılabilmektedir. Bu ilaçlar mutlaka bir psikiyatrist kontrolünde kullanılmalıdır. Panik bozukluk söz konusu ise tedavi yine doktorunuz size özel olarak bir antidepresan ve/veya anksiyolitik seçecektir. Bazı durumlarda ilaç tedavisi yerine psikoterapi de tercih edilebilir.
