Psikiyatrist psikolog arasındaki fark nedir sorusu halen sorulmaya devam etmektedir. Ruh sağlığı ve psikolojik sorunları nedeniyle yardım arayan insanların bu farkı tam olarak bilemedikleri için kafa karışıklığı yaşadıklarını görüyoruz. Psikiyatristlerin önemli bir kısmının aynı zamanda psikoterapi eğitimi de almış olmaları durumu biraz daha karıştırıyor. Psikiyatri psikoloji birbiriyle yakından ilişkili bilim dalları olmakla birlikte psikiyatri bir tıp branşı iken ve üniversite sınavında sayısal ağırlıklı puan türü ile girilebilirken, psikoloji bölümü eşit ağırlık puan türüyle öğrenci kabul etmektedir. Yalnızca bu fark bile psikoloji bölümünün sosyal bilimlere daha yakın durduğunun bir işaretidir. Psikiyatrist olmak için önce tıp fakültesini bitirmeniz gerekirken, psikolog olmak için 4 yıllık lisans bölümünü bitirmeniz gerekir.
Psikiyatrist kimdir?
Psikiyatrist ya da diğer adıyla ruh ve sinir hastalıkları uzmanı tıp doktorudur yani tıp fakültesini bitirmiştir. Uzmanlık sınavıyla girdiği psikiyatri asistanlığında 4 ya da 5 yıl gibi bir süre boyunca bir üniversite ya da ihtisas hastanesinde psikiyatrik hastalıkların tanı ve tedavisi konusunda uzmanlaşır. Asistanlık süresinin genellikle son bir yılı içinde bir araştırma yaparak tez hazırlar ve bu tezi bir komisyon tarafından değerlendirilerek kabul edildikten sonra uzmanlık sınavına girer. Bu sınavda başarılı olanlar psikiyatrist / psikiyatri uzmanı olmaya hak kazanır. Psikiyatri asistanlığı süresinde süpervizyon yani denetim altında depresyon, duygudurum bozuklukları, psikotik bozukluklar, anksiyete bozuklukları başta olmak üzere psikiyatrik hastalıkları olanların teşhis ve tedavisini öğrenirler. Diğer bir ifadeyle psikopatoloji ağırlıklı pratik bir eğitim alırlar. Çalıştıkları hastanenin imkanlarına göre değişmekle birlikte psikoterapi eğitimi alabilir ya da almayabilirler.
Psikolog kimdir?
Psikolog ülkemizde üniversitelerin 4 yıllık psikoloji bölümü mezunları için kullanılan terimdir. Bu dört yıllık süre içinde psikoloji biliminin birçok farklı alanlarında dersler okutulur. Bu dersler psikolojiye giriş, sosyal psikoloji, psikolojik testler, psikoloji kuramları, endüstri psikolojisi, psikoloji tarihi, gelişim psikolojisi, kişilik kuramları, fizyolojik psikoloji, deneysel psikoloji, adli psikoloji gibi birçok farklı konuyu içerir. Bu süre içinde psikoterapinin kuramları hakkında genel teorik bilgi sahibi olurlar. Ancak pratik uygulamalı psikoterapi eğitimi ve süpervizyon almazlar.
Kim psikoterapi yapar kim ilaç tedavisi uygular?
Hem psikiyatristler hem de psikologlar için psikoterapi, psikiyatri ihtisası ve psikoloji eğitiminin ötesinde bir eğitim gerektirir. Psikoloji mezunları klinik psikoloji master ya da doktora programını bitirdikten sonra klinik psikolog unvanını alırlar. Türkiye Klinikleri Psikoloji dergisinde yayınlanan “
Türkiye’de Klinik Psikoloji Eğitimi” başlıklı makalede de belirtildiği üzere Türkiye’deki klinik psikoloji yüksek lisans eğitimlerinin hepsinde psikoterapi eğitiminin standartları arasında da farklılıklar bulunmaktadır.
Bu bilgilerin uzman arayan birisi için pratikteki sonuçları nelerdir? Halkımız açısından psikiyatrist ve psikolog arasındaki fark temelde ilaç tedavisi yapan ya da konuşma tedavisi yani terapi yapan kişi şeklinde özetlenebilir. Psikiyatristler temel olarak psikiyatrik hastalıkların ilaç tedavisi konusunda eğitim almışlardır ve eğer psikoterapi eğitimi de almışlarsa psikoterapi yapabilirler. Dört yıllık psikoloji mezunları psikoterapi kuramları hakkında genel bilgi sahibidirler ve eğer 4 yıllık eğitimlerinin üzerine yüksek lisans eğitimleri sırasında ya da ayrıca psikoterapi eğitimi almışlarsa psikoterapi yapabilirler. Türkiye’de yüksek lisans programları dışında bazı dernek ve vakıf bünyesinde de psikoterapi eğitimleri verilmektedir.
Bu eğitimlerin süresi ve kalitesi kurumlara göre farklılık gösterir. Elbette bizim burada bu kurumları karşılaştırmamız pratik olarak mümkün olmadığı gibi etik olduğunu da düşünmüyorum. Eğer terapist arıyorsanız psikiyatrist ya da psikolog hangisi olursa olsun psikoterapi eğitimi alıp almadığını sorgulamanız gerekmektedir. Eğer ilaç tedavisi gerekli ise size bir psikiyatrist yardımcı olabilir.
İlk olarak kime başvurmanız gerektiğinden emin değilseniz
Eğer kime gitmeniz gerektiğinden emin değilseniz ilk başvuru bir psikiyatrist ya da klinik psikolog olabilir. Ancak kime giderseniz gidin gerektiğinde sizi doğru adrese yönlendireceğinden emin olun. Bir psikiyatrist eğer kendisi terapi yapmıyorsa gerekli görürse bir terapiste yönlendirebilmelidir. Bir psikolog da psikopatolojiyi yani psikiyatrik hastalıkları tanıyabilmeli ve gerektiğinde bir psikiyatriste yönlendirebilmelidir. Bazı kişilerin ben kesinlikle ilaç kullanmak istemiyorum diyerek psikolog tercih ettiklerini görüyoruz. Ruhsal sorunların ve hastalıkların hangisinin daha ziyade terapi ile tedavi edilmesi gerekir, hangisinde ise mutlaka ilaç kullanılması gerekir sorusunun cevabı bu yazının kapsamını aşar. Genel bir prensip olarak birçok psikiyatrik tabloda ilaç tedavisine ek olarak psikoterapi uygulaması yalnızca ilaç ya da yalnızca terapiden daha iyi sonuç verdiğini de aklınızda tutmalısınız.
